Pamukova

İnsanoğlu’nun yıllardan beri kat ettiği teknoloji basamakları, günümüzde yapılan işlerin kalitesi ve hızı gibi bir çok konuda tartışılmaz faydalar sağlamıştır. Teknoloji basamaklarında bir devrimden farkı olmayan bilgisayarlar, ev ortamında bile kullanılmaya başlandığında insanlar arası iletişimin ayrılmaz parçalarından biri haline gelmiştir. Bilgisayar aracılığı ile toplulukların birbirlerine bağlandığı, karşılıklı bilgi aktarımının rahatça sağlanabildiği bu ortama verilen ad ise “Internet” veya “Dünya Ağı”* olmuştur.

Bilgisayarların özellikle son 20 yılda ki inanılmaz gelişimi –ki bu gelişimde oyunların büyük payını yadırgamamak gerekir- oyun, Internet ve diğer vakit harcamamıza/öldürmemize olanak sağlayan programlar, televizyondan farklı olarak, kontrol hissini bize yaşattıkları için başlarında gittikçe daha fazla vakit harcamamıza, kabul etsek te etmesek te sağlığımız üzerinde kötü yönde bir çok etki bırakmasına sebep olmuştur. Başta, direk etkileşim içinde bulunduğumuz monitörden kaynaklanan göz sorunları olmak üzere, harcadığımız vakitle doğru orantılı olarak büyüyen kemik yapısı bozukluğu sorunu, vücudumuzun çeşitli yerlerinde meydana gelen ağrılar ve diğer hareketsizlik/ oturuş bozuklukları kaynaklı sorunlar çoğalmıştır.

“Topraktan geldik toprağa gidiyoruz” deyimi gibi “maymundan geldik maymuna gidiyoruz” gibi ortalıkta dolaşan yeni bir deyim, bilgisayar başındaki oturuş bozukluklarının ciddiyetini rahatlıkla gösterebilmektedir. Farkında olmaksızın, monitöre doğru başımızı uzattığımız için yaşadığımız o kadar çok sorun var ki; başta boyun ve omuz tutulması olmak üzere, sırt ağrısı, yetersiz nefes alış veriş nedeniyle azalan hava dolaşımı, iç organlara baskı, tendon ve sinirlere baskı ve tüm bunların birer sonucu olarak göz yorgunluğu, bacaklarda uyuşukluk ve ağrılar…

Bu kadar soruna rağmen hayatımızın vazgeçilmez bir parçası haline gelen bilgisayarı bırakmak tabii ki imkansız olacaktır. Bu yüzden ortaya çıkan bu sorunlardan nasıl korunulacağı, göz yorgunluğu, sırtta kambur, solunum bozukluğu ve ağrılardan nasıl en az zararla kurtulana bileceği burada bahsedilecek.

Göz Yorgunluğu:

Bilgisayar kullanırken sürekli etkileşim içinde bulunduğumuz, ışığın yanında son birkaç yıla kadar radyasyon dahi saçan bilgisayar parçasıdır monitörler. Kalitesiz ve eski bir monitöre bakan bir göz 10 dakika içinde yorulma belirtileri gösterebilirken, kaliteli ve teknik değerleri oldukça iyi bir monitöre bakan göz saatler boyunca yorulmaz, bozulma belirtileri göstermez. Yorulan bir göz’ün baş ağrısına da rahatlıkla yol açabildiği düşünülürse, monitör’e ayırmamız gereken parayı kısmamaya gayret göstermeliyiz. Saniyedeki görüntü tazeleme hızı 85’in altına indiğinde (ki bazı monitörler 85hz ’i bile desteklememektedir) göz, atlayan kareleri fark eder ve yorulmaya başlar. O yüzden yüksek çözünürlüklerde bile 85 ve üstü tazeleme hızlarını destekleyen monitörler şart olmuştur.

Yapılan araştırmalar insanların normalde bir dakika içerisinde 22 kez göz kırptığını, kitap okurken 17 kez göz kırptığını ve televizyona veya monitöre bakarken ise dakikada yalnızca 8 kere göz kırptığını ortaya çıkarmıştır. Göz kırpmak göz’ün ıslak kalmasını yani normal olanı sürdürür. Göz kuruluğu acı ve görme kaybına sebep olmaktadır. Bu durumda mümkün olduğunca göz kırpmak, göz’ün sululuğunu korumak gerekir.

Ayrıca monitör ile gözümüz arasında bulunması gereken en sağlıklı mesafenin kol mesafesi kadar olduğu öne sürülmektedir.

Ağrılar:

Büyük çoğunlukla oturuş pozisyonumuzun doğru olmamasından kaynaklanan ağrılardan kurtulmak için farkında olmaksızın bozulan oturuş şeklimizin kendimiz tarafından arada sırada kontrol edilmesi ve düzeltilmesi gerekmektedir. Tabi bunun yanında üstüne oturduğumuz sandalyenin ergonomik olması, sırtımızda ki çeşitli yerlere destek olması da şarttır.

Uzun süre bilgisayar başında geçirilen hareketsiz ve yanlış oturuş pozisyonlu zamanlar boyunca elde ettiğimiz ağrı ve acılardan kurtulmak için her 30-40 dakika da bir en az 10 dakika mola verilmeli. Bu molalar esnasında oturmak yerine ayakta çeşitli esneme hareketleri yapılmalıdır. Özellikle sırt ve omuz ağırlıklı esneme hareketleri tercih edilmelidir. Bunun yanında artan su ihtiyacımızı karşılamamakta ağrılara sebep olabilmektedir. Her zaman bir bardak suyunuzu yanınızda bulundurmanızda fayda var bu durumda.

Mümkün olduğunca dik ve destekli oturmak, günde 2-3 kez gevşeme hareketleri yapmak, suyumuzu yanımızdan eksik etmemek gerekir.

Gevşeme Hareketleri:

-Kafa 5 kez öne eğilip geri kaldırılır.
-Kafa 5 kez sağa eğilip geri kaldırılır.
-Kafa 5 kez sola eğilip geri kaldırılır.
-Kafa 5 kez geriye eğilip geri kaldırılır.

Her yön’den önce 10 saniye beklenmelidir, kafa ard arda sağa sola öne arkaya eğilip kaldırılırsa baş dönmesi meydana gelebilir. Diğer hareket ise; El kafanın önünde konulur, kafa öne eğilmeye çalışılır fakat aynı anda el tarafından bu hareket engellenir. Aynı şekilde 5’er kez arkaya, sağa ve sola yapılmalıdır.

Son olarak omuzlar ileriye doğru yuvarlak çizecek şekilde 10 saniye hareket ettirilir, 5 saniye aradan sonra geriye doğru yuvarlark çizecek şekilde 10 saniye hareket ettirilir. Son olarak 8 çizecek şekilde bir sağ bir sol yukarda olmak üzere ileriye doğru 10 saniye boyunca hareket ettirilir.

En son gevşeme hareketimiz ise iki el’in arkamızda birleştirilip kürek kemiklerinin geriye doğru çekilmesi ve 10 saniye boyunca bu pozisyonda kalınmasından ibarettir.

Bu gevşeme hareketleri ayrı ayrı değil, topluca yapılmalıdır .

Sonuç olarak, eğer ağrılarımızdan ve sızılarımızdan şikayetçi değilsek, 40 yaşımıza geldiğimizde hastane hastane dolaşıp ameliyat için bolca para ve zaman harcamak istiyorsak okuduklarınızı uygulamanıza gerek kalmayacaktır. Diğer yandan, 40 yaşımızda futbol oynamak, trekking yapmak ve diğer fonksiyonlarımızı sağlıklı bir şekilde sürdürmek istiyorsak ve bilgisayar yaşamınızın bir parçası ise konu hakkında bu yazıyı okumak ve yazılanları uygulamak, hatta daha ileri gidip egzersizler hakkında kitaplar okumak, araştırmalar yapmak, bu araştırmaları yaparken yukarıda yazanları uygulamaya gayret etmek yapacağınız yegane şey olmalıdır…

Dipnotlar:

1- “World Wide Web”; Dünyayı kaplayan bir örümcek ağı gibi. Ağ’ın neresinde olursanız olun, ağda ki herkese ulaşılabilir.
2- Hertz: Görüntü tazeleme hızı birimi. 85Hz, bir saniyede 85 kere görüntüyü yenileyebildiği anlamına gelir.
3- Kol Mesafesi: elimizi yumruk yapıp monitöre dayarız, kolumuzu dimdik tutarız. Yapılan bu ölçüm en sağlıklı göz-monitör mesafesini sunar.
4- Gevşeme hareketleri, esneme hareketleri ile karıştırılmamalı. Ayrıca yapılması gereken egzersizlerdir bunlar.
5- Öne doğru kafa hareketini şimdi yapayım, omuz hareketlerini yarım saat sonra yaparım değil, hepsini yapmışken sırasıyla başlayıp bitirmemiz gerekmektedir.

Yazı word'te hazırlandığı için dipnot numaraları yazının kendisinde görülmemektedir, copy/paste henüz herşeyi kopyalayıp buraya yapıştıracak üstünlüğe erişememiştir, zamanla olur